Đặt ống thông dạ dày có gây đau không và được thực hiện thế nào?

Bài viết sau đây chúng ta cùng tìm hiểu về đặt ống thông dạ dày có gây đau không và được thực hiện thế nào? Có hai phương pháp đặt ống thông dạ dày là đặt ống thông từ mũi/miệng đến dạ dày hoặc mở dạ dày qua da để cung cấp dinh dưỡng, thuốc,…. Trong đó, phương pháp đặt từ mũi là phương pháp hay được sử dụng nhất. Vậy phương pháp này được áp dụng trong những trường hợp nào và cần lưu ý gì khi cho ăn qua sonde?

1. Đại cương về đặt ống thông 

Cấu tạo ống tiêu hóa gồm khoang miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, đại tràng. Có hai phương pháp đặt là đặt ống thông từ mũi/miệng đến dạ dày hoặc mở dạ dày qua da. Trong đó, đặt ống thông dạ dày là kỹ thuật đưa ống thông (sonde) qua từ miệng hoặc mũi vào dạ dày người bệnh với các mục đích khác nhau như:

Hỗ trợ nuôi dưỡng bằng cách cho ăn qua sonde hoặc cho uống thuốc: đối với những người bệnh hôn mê, co giật, trẻ đẻ non (mất hoặc giảm phản xạ mút, nuốt), dị dạng đường tiêu hóa nặng hoặc ăn bằng đường miệng có nguy cơ suy hô hấp hoặc ngạt, bệnh nhân đặt nội khí quản …Bơm rửa dạ dày trong trường hợp ngộ độc cấp do hóa chất hay dùng thuốc quá liều, trường hợp chảy máu tiêu hóa trên.Giảm áp lực ổ bụng, dẫn lưu dịch dạ dày, làm sạch dạ dày trong các trường hợp tắc ruột, liệt ruột cơ năng (viêm tụy cấp…) hoặc sau phẫu thuật đường tiêu hóa.Hút dịch để chẩn đoán ví dụ như hút dịch để chẩn đoán lao ở trẻ nhỏ không khạc đàm được.Kiểm tra theo dõi tình trạng chảy máu dạ dày cũng như sự tái phát của chảy máu ở dạ dày.

2. Chống chỉ định của đặt ống thông dạ dày?

Bệnh nhân có tổn thương ở thực quản như u, rò, bỏng thực quản dạ dày do axit hoặc kiềm mạnh, teo thực quản.Nghi ngờ có thủng dạ dày.Bệnh nhân có chấn thương vùng hàm mặtBệnh nhân có các bệnh lý ở thực quản như bệnh co thắt, chít hẹp, phình tĩnh mạch hoặc động mạch thực quản.

Đặt ống thông dạ dày được chỉ định bởi bác sĩ sau khi đã thăm khám

3. Đặt ống thông có gây đau không?

Việc đặt ống thông  thường làm người bệnh đau, khó chịu trong khi đặt và trong thời gian lưu ống. Thủ thuật này có thể gây một số biến chứng nguy hiểm như:

Nôn mửa gây sặc dịch dạ dày: trong trường hợp này cần sử dụng máy hút, đặt nội khí quản.Nhịp tim chậm, ngất do kích thích dây X: lập tức hồi sức cấp cứu.Đặt nhầm vào khí quản gây tình trạng người bệnh ho, sặc, tím môi: nếu thấy bất cứ triệu chứng nào như trên cần phải rút ống thông ngay.Tổn thương vùng mặt (trầy xước mũi, viêm loét mũi sau khi đặt,….).

Vì vậy, điều dưỡng chỉ tiến hành thủ thuật này khi có chỉ định của bác sĩ và thực hiện theo đúng quy trình. Đồng thời, cần giải thích tốt cho bệnh nhân để bệnh nhân có thể hợp tác trong quá trình đặt ống để hạn chế tối đa cảm giác đau cho bệnh nhân và loại trừ các tai biến có thể xảy ra.

4. Đặt ống thông dạ dày được thực hiện như thế nào?

Thủ thuật được thực hiện bởi điều dưỡng. Các dụng cụ cần chuẩn bị cho thủ thuật bao gồm: Ống Faucher cỡ to 14-22 (đường kính trong từ 6-10mm), hai đôi găng tay, dầu nhờn K – Y hoặc parafin, gạc vô trùng, băng dính, ống tiêm 50 ml, túi dẫn lưu, ống nghe và bộ đo huyết áp, hộp thuốc chống sốc, …

Bệnh nhân được động viên và giải thích về thủ thuật sắp làm để người bệnh yên tâm và hợp tác. Trong trường hợp người bệnh hôn mê, phải giải thích cho người nhà.

Lưu ý: Tháo răng giả (nếu có), nếu hôn mê có nguy cơ sặc: đặt nội khí quản có bóng chèn, bơm căng bóng.

Các bước tiến hành:

Bước 1: Đặt người bệnh ở tư thế nửa nằm nửa ngồi (nếu người bệnh tỉnh táo) hoặc nằm đầu thấp, mặt nghiêng về bên trái (nếu người bệnh ở trạng thái hôn mê).

Bước 2: Đo và đánh dấu ống thông dạ dày: đo độ dài của ống thông từ cánh mũi tới dái tai cùng bên, vòng qua dái tai xuống mũi xương ức, khoảng 45- 50 cm là ngang phần đáy dạ dày hoặc từ răng cho đến rốn. Chú ý không được chạm ống thông vào người bệnh nhân.

Bước 3: Bôi trơn đầu ống thông (khoảng 5 – 7 cm, không để dầu đọng trong ống làm người bệnh sặc).

Bước 4: Cầm và đặt. Có hai cách để đặt ống thông vào dạ dày là đặt từ miệng hoặc đặt từ mũi.

Đối với đặt ống thông đường miệng: Yêu cầu người bệnh há miệng hoặc dùng dụng cụ mở miệng hoặc canun Guedel (nếu người bệnh không tỉnh), luồn ống thông qua miệng. Điều dưỡng nhẹ nhàng đưa ống thông vào miệng, sát má, tránh vòm họng và lưỡi gà, động viên người bệnh nuốt mặc dầu rất khó chịu. Trong khi bệnh nhân nuốt theo nhịp, điều dưỡng từ từ đẩy ống thông cho đến khi vạch đánh dấu chạm tới cung răng thì dừng lại. Nếu người bệnh có sặc, ho dữ dội, tái mặt, tím môi thì ngừng thao tác, rút ống thông ra và đưa lại. Đối với đặt ống thông  qua đường mũi: Phương pháp này được thực hiện nhiều hơn và có thể giữ ống lại nhiều ngày. Thực hiện tương tự như khi đưa ống thông qua đường miệng.

Bước 5: Kiểm tra xem ống thông đã vào đúng dạ dày chưa bằng ba cách:

Bơm khí khoảng 30 ml (với trẻ em thì khoảng 10 ml) và đặt ống nghe vùng thượng vị thấy tiếng sục (tiếng lọc ọc) của khí qua nước.Dùng bơm tiêm hút dịch vị và thử với giấy quỳ tím. Nếu giấy quỳ tím hóa đỏ chứng tỏ ống thông dạ dày đã vào đúng vị trí.Nhúng đầu ngoài của ống thông vào cốc nước sạch nếu không thấy sủi khí có nghĩa là đạt yêu cầu.

Bước 6: Cố định bằng băng dính, lắp túi dẫn lưu vào đầu ống thông. Tiến hành bơm rửa dạ dày, hút dịch vị, nuôi ăn,… tùy chỉ định.

Bước 7: Rút ống thông dạ dày: kẹp/bẻ gập ống thông, dùng gạc đỡ đầu sonde từ từ rút ra, cho người bệnh súc miệng, thu dọn dụng cụ.

Trong quá trình đặt ống thông dạ dày, bệnh nhân được theo dõi toàn trạng gồm mạch, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ và theo dõi phản xạ ho sặc của bệnh nhân, tránh hít phải dịch.

Đặt ống thông dạ dày cần được thực hiện theo đúng kỹ thuật

5. Một số lưu ý về cách chăm sóc tại nhà khi cho ăn qua sonde

Đối với chuẩn bị thức ăn: cần đảm bảo thức ăn được ninh nhừ, nhuyễn, mềm và lỏng, có thể bơm qua ống thông một cách dễ dàng.Trong thời gian khoảng 30 phút đầu sau khi cho ăn qua sonde, người bệnh cần nằm đầu cao để tránh viêm phổi do hiện tượng trào ngược. Khi cho bệnh nhân ăn, cần đưa thức ăn với tốc độ từ từ, tránh tình trạng gây nôn ói cho bệnh nhân.Sau khi cho ăn, cần vệ sinh ống thông sạch sẽ và thay ống theo định kỳ 3 – 7 ngày (tùy điều kiện) hoặc khi bẩn thì thay ống thông và mỗi lần thay nên đổi lỗ mũi.Chăm sóc vệ sinh mũi thường xuyên bằng nước muối sinh lý, chú ý không để ống thông gây cọ sát đầu mũi. Nếu tụt ống thông dạ dày: không cố gắng đặt ống trở lại mà liên lạc thông tin cho điều dưỡng chăm sóc.

Trên đây là những thông tin quan trọng giải đáp cho câu hỏi, đặt ống thông dạ dày có gây đau không? Hi vọng với những chia sẻ trên đã giúp bạn hình dung rõ hơn về quy trình thực hiện cho bệnh nhân.

Thông tin cần tư vấn liên hệ 0978342324 hoặc truy cập thuockedon24h.com để được hỗ trợ.