Biểu hiện của căn bệnh trào ngược dạ dày thực quản thường không điển hình và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, từ đó, làm quá trình phát hiện bệnh thường chậm. Bài viết này sẽ đề cập đến vai trò của đo vận động thực quản trong xét nghiệm kiểm tra thực quản để xác định chẩn đoán phân biệt các bệnh lý ở thực quản.
1. Đại cương đo vận động thực quản 24 giờ
Thực quản là ống thứ hai của ống tiêu hóa, có độ dài khoảng 25 – 30 cm , thực hiện chức năng co bóp đẩy thức ăn từ miệng xuống dạ dày.
Ở hai đầu thực quản có hai cơ thắt, có chức năng đóng mở khi bệnh nhân nuốt. Khi thức ăn đến đầu tận cùng của thực quản, cơ thắt thực quản dưới (cơ thắt tâm vị – lower esophageal sphincter) sẽ mở ra cho thức ăn đi vào dạ dày. Đây là một cơ thắt được coi như là một hàng rào quan trọng có tác dụng bảo vệ ngăn không cho thức ăn và dịch từ dạ dày trào lên. Những bệnh nhân có trương lực cơ thắt tâm vị kém có nguy cơ trào ngược trở lại, cụ thể, khi cơ thắt này hoạt động không hiệu quả, dịch acid và thức ăn trong dạ dày trào ngược lên thực quản.
Đo vận động thực quản hay còn gọi là đo áp lực nhu động thực quản (esophageal manometry) là xét nghiệm đánh giá chức năng của cơ thắt tâm vị và các cơ thắt khác của thực quản. Ưu điểm của phương pháp này là cho hình ảnh bản đồ màu, giúp bác sĩ dễ dung về áp lực của cơ thắt thực quản và lực co bóp của nhu động.
2. Mục đích của đo vận động thực quản?
Các triệu chứng phổ biến của trào ngược axit dạ dày thực quản gồm: gồm nóng rát sau xương ức và trào ngược, ngoài ra, có thể gặp các triệu chứng không điển hình như khó nuốt, đau thượng vị, chứng đau ngực không do tim hoặc ho, viêm họng, khàn tiếng, viêm xoang, bào mòn men răng, hôi miệng. Chính những triệu chứng này làm người bệnh lầm tưởng mình bị các bệnh lý hô hấp. Trong bệnh lý trào ngược axit dịch vị dạ dày, đo áp lực nhu động thực quản giúp đánh giá tình trạng co bóp cũng như áp lực của cơ thắt thực quản, đánh giá tần suất, thời gian acid trào lên thực quản.
Đo áp lực nhu động thực quản còn giúp nhận biết sự di chuyển thức ăn từ thực quản xuống dạ dày. Đối với chứng co thắt tâm vị, bệnh nhân sẽ có những biểu hiện dễ nhầm lẫn với triệu chứng của bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản. Đo vận động thực quản 24 giờ được coi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán co thắt tâm vị được các nước trên thế giới áp dụng. Ưu điểm của phương pháp này là chẩn đoán được bệnh ở cả những giai đoạn sớm và có thể phân loại thể bệnh của bệnh nhân để bác sĩ có hướng điều trị phù hợp.
Đo vận động thực quản 24 giờ giúp chẩn đoán co thắt tâm vị
3. Khi nào cần đo vận động thực quản 24 giờ?
Xét nghiệm này được thực hiện khi muốn kiểm tra thực quản ở các đối tượng sau:
Những bệnh nhân có rối loạn về nuốt (nuốt khó, nuốt vướng, nuốt đau hoặc nôn khi nuốt không rõ nguyên nhân) nghi ngờ các rối loạn nhu động thực quản như: co thắt tâm vị, thực quản Jackhammer, co thắt toàn bộ thực quản,…Các bệnh nhân có triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản như ợ nóng, ợ chua, cảm giác trào ngược, nóng rát, đau ngực không rõ nguyên nhân.Bệnh nhân trào ngược axit dịch vị dạ dày không đáp ứng điều trị với thuốc ức chế bơm proton.Đo vận động thực quản trước và sau khi phẫu thuật cơ thắt thực quản dưới.
Riêng đối với người bệnh có bệnh lý tim mạch và hô hấp nặng, hoặc bệnh nhân dị ứng với các thành phần nhựa trong máy đo thì chống chỉ định với thủ thuật đo vận động thực quản 24 giờ.
4. Các bước đo áp lực nhu động thực quản?
Thủ thuật được thực hiện bởi bác sĩ và 01 điều dưỡng phụ và kéo dài khoảng 10 phút. Các phương tiện sử dụng phục vụ xét nghiệm bao gồm máy đo áp lực nhu động thực quản: ống thông mũi – dạ dày có gắn cảm biến đo áp lực, bộ ghi dữ liệu,…
Trước khi thực hiện thủ thuật, bệnh nhân cần nhịn ăn 4 – 6 giờ trước khi làm xét nghiệm để thuận tiện cho việc theo dõi. Nếu bệnh nhân đang sử dụng các thuốc chẹn kênh canxi, phải dừng 24 giờ trước khi làm xét nghiệm và dừng trước 12 giờ trước khi làm xét nghiệm đối với các thuốc an thần.
Các bước thực hiện:
Bệnh nhân được đặt ống thông (catheter) có gắn cảm biến áp lực qua đường mũi xuống thực quản, dạ dày sao cho cảm biến được đặt ở vị trí cơ thắt tâm vị được kiểm tra bằng nội soi ống mềm thực quản để chắc chắn cảm biến được đặt đúng vị trí.Kết nối cảm biến với bộ ghi dữ liệu, đồng thời kiểm tra hoạt động của cảm biến.Tiến hành đo áp lực của cơ thắt tâm vị, các cơ thắt thực quản tại các vị trí khác nhau, đồng thời đánh giá sự phối hợp giữa các cơ thắt bằng cách cho người bệnh nuốt và uống nước, thời gian đo từ 10 – 15 phút.Kết thúc thủ thuật và rút ống thông ra khỏi mũi bệnh nhân.
Đo vận động thực quản 24 giờ với thiết bị chuyên dụng
Theo dõi tình trạng người bệnh trong và sau khi làm xét nghiệm. Đây là một thủ thuật an toàn và hầu như không có tai biến. Bệnh nhân có thể sẽ cảm thấy đau họng. Nếu thực hiện đúng kỹ thuật, hiếm khi xảy ra tình trạng chảy máu khi đưa ống thông qua mũi xuống dạ dày.
=>> Lời khuyên từ Bác sĩ chuyên khoa I Trần Quốc Vĩnh – Bác sĩ Cấp cứu – Khoa Hồi sức – Cấp cứu – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang: Đo vận động thực quản 24 giờ không phải là kỹ thuật cần phải tiến hành cấp cứu. Tuy nhiên, đây là kỹ thuật chẩn đoán chính xác tình trạng co thắt của thực quản. Nhất là, nội soi dạ dày thực quản thường quy chưa thể khẳng định được tình trạng trào ngược dạ dày thực quản và cần phải chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý tim mạch và hô hấp khác có triệu chứng tương đồng.
Khoa Nội soi – Tiêu hóa là một trong những chuyên khoa mũi nhọn tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec khi có đội ngũ bác sĩ, chuyên gia tay nghề cao, cùng hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại, đạt tiêu chuẩn tiên tiến. Nhờ có chất lượng y tế tốt, bệnh viện đã đánh giá chính xác và điều trị thành công cho rất nhiều trường hợp mắc các bệnh lý về thực quản thông qua các kỹ thuật điều trị hiện đại.
Thông tin cần tư vấn liên hệ 0978342324 hoặc truy cập thuockedon24h.com để được hỗ trợ.